พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ พระสุตตันตปิฎก [ฉบับมหาจุฬาฯ] หน้าที่ ๒๙๔-๓๑๗

การแสวง ๒ อย่าง
(พระผู้มีพระภาคเสด็จเข้าไปยังอาศรมของรัมมกพราหมณ์)

๑. การแสวงหาที่ไม่ประเสริฐ

           [๒๗๔] ภิกษุทั้งหลาย การแสวงหามี ๒ อย่าง คือ (๑) การแสวงหาที่ประเสริฐ (๒) การแสวงหาที่ไม่ประเสริฐ

การแสวงหาที่ไม่ประเสริฐ เป็นอย่างไร คือ คนบางคนในโลกนี้
ตนเองมีความเกิดเป็นธรรมดา
ยังแสวงหาสิ่งที่มีความเกิดเป็นธรรมดาอยู่อีก

ตนเองมีความแก่เป็นธรรมดา
ยังแสวงหาสิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดาอยู่อีก

ตนเองมีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา
ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มีความเจ็บไข้ เป็นธรรมดาอยู่อีก

ตนเองมีความตายเป็นธรรมดา
ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดาอยู่อีก

ตนเองมีความเศร้าโศกเป็นธรรมดา
ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มีความเศร้าโศกเป็นธรรมดาอยู่อีก

ตนเองมีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดาอยู่อีก

           ภิกษุทั้งหลาย หากเธอทั้งหลายถามว่า

อะไรเล่า เรียกว่าสิ่งที่มีความเกิดเป็นธรรมดา
คือ บุตร ภรรยา ทาสี ทาส แพะ แกะ ไก่ สุกร ช้าง โค ม้า ลา ทอง เงิน เรียกว่าสิ่งที่มี ความเกิดเป็นธรรมดา สิ่งที่มีความเกิดเป็นธรรมดาเหล่านั้น เป็นอุปธิ ผู้ที่ติดพันลุ่มหลง เกี่ยวข้องในอุปธิเหล่านั้น ชื่อว่าตนเองมีความเกิดเป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มี ความเกิดเป็นธรรมดาอยู่อีก

อะไรเล่า เรียกว่าสิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา
คือ บุตร ภรรยา ทาสี ทาส แพะ แกะ ไก่ สุกร ช้าง โค ม้า ลาทอง เงิน เรียกว่าสิ่งที่มี ความแก่เป็นธรรมดา สิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดาเหล่านั้น เป็นอุปธิ ผู้ที่ติดพันลุ่มหลง เกี่ยวข้องในอุปธิเหล่านั้น ชื่อว่าตนเองมีความแก่เป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มี ความแก่ เป็นธรรมดาอยู่อีก

อะไรเล่า เรียกว่าสิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา
คือ บุตร ภรรยา ทาสี ทาส แพะ แกะ ไก่ สุกร ช้าง โค ม้า ลา ทอง เงินเรียกว่าสิ่งที่มี ความเจ็บไข้เป็นธรรมดา สิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดาเหล่านั้นเป็นอุปธิ ผู้ที่ติดพัน ลุ่มหลงเกี่ยวข้องในอุปธิเหล่านั้น ชื่อว่าตนเองมีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหา สิ่งที่ มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดาอยู่อีก

อะไรเล่า เรียกว่าสิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา
คือ บุตร ภรรยา ทาสี ทาส แพะ แกะ ไก่ สุกร ช้าง โค ม้า ลาทอง เงิน เรียกว่าสิ่งที่มี ความตายเป็นธรรมดา สิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดาเหล่านั้น เป็นอุปธิ ผู้ที่ติดพันลุ่มหลง เกี่ยวข้องในอุปธิเหล่านั้น ชื่อว่าตนเองมีความตายเป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มี ความตาย เป็นธรรมดาอยู่อีก

อะไรเล่า เรียกว่าสิ่งที่มีความเศร้าโศกเป็นธรรมดา
คือ บุตร ภรรยา ทาสี ทาส แพะ แกะ ไก่ สุกร ช้าง โค ม้า ลาทอง เงิน เรียกว่าสิ่งที่มี
ความเศร้าโศกเป็นธรรมดา สิ่งที่มีความเศร้าโศกเป็นธรรมดาเหล่านั้น เป็นอุปธิ ผู้ที่ติดพันลุ่มหลงเกี่ยวข้อง ในอุปธิเหล่านั้น ชื่อว่าตนเองมีความเศร้าโศกเป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มีความเศร้าโศก เป็นธรรมดาอยู่อีก

อะไรเล่า เรียกว่าสิ่งที่มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา
คือ บุตร ภรรยา ทาสี ทาส แพะ แกะ ไก่ สุกร ช้าง โค ม้า ลาทอง เงิน เรียกว่าสิ่งที่มี ความ เศร้าหมองเป็นธรรมดา สิ่งที่มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดาเหล่านั้น เป็นอุปธิ ผู้ที่ติดพันลุ่มหลงเกี่ยวข้อง ในอุปธิเหล่านั้น ชื่อว่าตนเองมีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มีความเศร้าหมอง เป็นธรรมดาอยู่อีก

           นี้คือการแสวงหาที่ไม่ประเสริฐ

๒. การแสวงหาที่ประเสริฐ

           [๒๗๕] การแสวงหาที่ประเสริฐ เป็นอย่างไร คือ คนบางคนในโลกนี้
ตนเองมีความเกิดเป็นธรรมดา ทราบชัดถึงโทษ ในสิ่งที่มีความเกิดเป็นธรรมดา ย่อมแสวงหานิพพาน ที่ไม่มีความเกิด ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า และเกษมจากโยคะ

ตนเองมีความแก่เป็นธรรมดา ทราบชัดถึงโทษ ในสิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา ย่อมแสวงหานิพพาน ที่ไม่มีความแก่ ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า และเกษมจากโยคะ

ตนเองมีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา ทราบชัดถึงโทษ ในสิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา ย่อมแสวงหานิพพาน ที่ไม่มีความเจ็บไข้ ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า และเกษมจากโยคะ

ตนเองมีความตายเป็นธรรมดา ทราบชัดถึงโทษ ในสิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา ย่อมแสวงหานิพพาน ที่ไม่มีความตาย ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า และเกษมจากโยคะ

ตนเองมีความเศร้าโศกเป็นธรรมดา ทราบชัดถึงโทษ ในสิ่งที่มีความเศร้าโศก เป็นธรรมดา ย่อมแสวงหานิพพาน ที่ไม่มีความเศร้าโศก ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า และเกษมจากโยคะ

ตนเองมีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา ทราบชัดถึงโทษ ในสิ่งที่มีความเศร้าหมอง เป็นธรรมดา ย่อมแสวงหานิพพาน ที่ไม่มีความเศร้าหมอง ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า และเกษม จากโยคะ

           นี้คือการแสวงหาที่ประเสริฐ