พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑

อานิสังสวรรคที่ ๑

กิมัตถิยสูตร (ศีลที่เป็นกุศลย่อมถึงอรหัต)

             [๑] ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี ครั้งนั้นแล ท่านพระอานนท์เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งครั้นแล้วได้กราบทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ศีลที่เป็นกุศลมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์ พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า ดูกรอานนท์ศีลที่เป็นกุศล มีอวิปปฏิสารเป็นผล มีอวิปปฏิสารเป็นอานิสงส์

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็ อวิปปฏิสาร(๑) มีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ อวิปปฏิสารมีปราโมทย์เป็นผล มีปราโมทย์เป็นอานิสงส์
๑) ความร้อนใจ

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็ปราโมทย์มีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ ปราโมทย์มีปีติเป็นผล มีปีติเป็นอานิสงส์

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็ปีติมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ ปีติมี ปัสสัทธิ(๒) เป็นผล มีปัสสัทธิเป็นอานิสงส์
๒) ความสงบกายสงบใจ

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็ปัสสัทธิมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ ปัสสัทธิมีสุขเป็นผล มีสุขเป็นอานิสงส์

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็สุขมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ สุขมีสมาธิเป็นผล มีสมาธิเป็นอานิสงส์

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็สมาธิมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ สมาธิมี ยถาภูตญาณทัสสนะ(๓) เป็นผล มียถาภูตญาณทัสสนะเป็น อานิสงส์
(๓) การรู้การเห็นตามความเป็นจริง(เห็นสัจจะ)

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็ยถาภูตญาณทัสสนะมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ ยถาภูตญาณทัสสนะมี นิพพิทาวิราคะ(๔) เป็นผล มีนิพพิทาวิราคะเป็น อานิสงส์
(๔) นิพิทา เบื่อหน่าย / วิราคะ สิ้นราคะ

อา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็นิพพิทาวิราคะมีอะไรเป็นผล มีอะไรเป็นอานิสงส์
พ. ดูกรอานนท์ นิพพิทาวิราคะมีวิมุตติญาณทัสสนะเป็นผล มีวิมุตติญาณทัสสนะเป็น อานิสงส์

             ดูกรอานนท์
ศีลที่เป็นกุศล มี อวิปปฏิสารเป็นผล มีอวิปปฏิสาร เป็นอานิสงส์
อวิปปฏิสาร มี ปราโมทย์เป็นผล มีความปราโมทย์ เป็นอานิสงส์
ความปราโมทย์ มี ปีติเป็นผล มีปีติ เป็นอานิสงส์
ปีติ มี ปัสสัทธิเป็นผล มี ปัสสัทธิ เป็นอานิสงส์
ปัสสัทธิ มี สุขเป็นผล มี สุข เป็นอานิสงส์
สุข มี สมาธิเป็นผล มี สมาธิ เป็นอานิสงส์
สมาธิ มี ยถาภูตญาณทัสสนะเป็นผล มียถาภูตญาณทัสสนะ เป็นอานิสงส์
ยถาภูตญาณทัสสนะ มี นิพพิทาวิราคะเป็นผล มีนิพพิทาวิราคะ เป็นอานิสงส์
นิพพิทาวิราคะ มี วิมุตติญาณทัสสนะเป็นผล มีวิมุตติญาณทัสสนะ เป็นอานิสงส์

             ด้วยประการดังนี้ ดูกรอานนท์ ศีลที่เป็นกุศลย่อมถึงอรหัต โดยลำดับ ด้วยประการดังนี้แล