พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๗๔

๕. นิรยสูตร
ธรรมที่เป็นเหตุให้ตกนรก

           [๑๔๕] ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ย่อมเป็นผู้ เหมือนถูกฝังไว้ในนรก ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ บุคคลเป็นผู้มักฆ่าสัตว์
๒ เป็นผู้มักลักทรัพย์
๓ เป็นผู้มักประพฤติผิดในกาม
๔ เป็นผู้มักพูดเท็จ
๖ เป็นผู้มักดื่มน้ำเมาคือสุรา และเมรัย อันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้เหมือนถูกฝังไว้ในนรก

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ย่อมเป็นผู้เหมือน ถูกเชิญไปอยู่ในสวรรค์ ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ บุคคลเป็นผู้งดเว้นจากปาณาติบาต
๒ เป็นผู้งดเว้นจากอทินนาทาน
๓ เป็นผู้งดเว้นจากกาเมสุมิจฉาจาร
๔ เป็นผู้งดเว้นจากมุสาวาท
๕ เป็นผู้งดเว้นจากการดื่มน้ำเมาคือสุรา และเมรัย อันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้เหมือนถูกเชิญไปอยู่ในสวรรค์

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๗๔-๑๗๕

๖. มิตตสูตร
ภิกษุผู้ควรคบเป็นมิตร

           [๑๔๖] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ไม่ควรคบเป็นมิตร ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ภิกษุย่อมใช้ให้ทำการงาน
๒ ย่อมก่ออธิกรณ์
๓ ย่อมเป็นผู้โกรธตอบต่อภิกษุผู้เป็นประธาน
๔ ย่อมประกอบการจาริกไปในที่ไม่ควรตลอดกาลนาน
๕ เป็นผู้ไม่สามารถ เพื่อยังภิกษุให้เห็นแจ้งให้สมาทาน ให้อาจหาญ ให้รื่นเริง ด้วยธรรมีกถาโดยกาลสมควร

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการนี้แล ไม่ควรคบเป็นมิตร

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ควรคบเป็นมิตร ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ภิกษุย่อมไม่ใช้ให้ทำการงาน
๒ ไม่ก่ออธิกรณ์
๓ ไม่โกรธตอบต่อภิกษุผู้เป็นประธาน
๔ ไม่ประกอบการจาริกในที่ไม่ควรตลอดกาลนาน
๕ เป็นผู้สามารถ เพื่อยังภิกษุให้เห็นแจ้ง ให้สมาทาน ให้อาจหาญ ให้รื่นเริง ด้วยธรรมีกถาโดยกาลสมควร

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการนี้แล ควรคบเป็นมิตร

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๗๕

๗. อสัปปุริสทานสูตร
ว่าด้วยอสัปปุริสทาน

           [๑๔๗] ดูกรภิกษุทั้งหลาย อสัปปุริสทาน ๕ ประการนี้ ๕ ประการ
เป็นไฉน คือ
๑ อสัตบุรุษย่อมให้โดยไม่เคารพ
๒ ให้โดยไม่อ่อนน้อม
๓ ไม่ให้ด้วยมือตนเอง
๔ ให้ของที่เป็นเดน
๕ ไม่เห็นผลที่จะพึงมาถึงให้

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย อสัปปุริสทาน ๕ ประการนี้แล

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัปปุริสทาน ๕ ประการนี้ ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ สัตบุรุษย่อมให้โดยเคารพ
๒ ให้โดยอ่อนน้อม
๓ ให้ด้วยมือตนเอง
๔ ให้ของไม่เป็นเดน
๕ เห็นผลที่จะมาถึงให้

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัปปุริสทาน ๕ ประการนี้แล

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๗๕-๑๗๖

๘. สัปปุริสทานสูตร
ว่าด้วยสัปปุริสทาน

           [๑๔๘] ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัปปุริสทาน ๕ ประการนี้ ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ สัตบุรุษย่อมให้ทานด้วยศรัทธา
๒ ย่อมให้ทานโดยเคารพ
๓ ย่อมให้ทานโดยกาลอันควร
๔ เป็นผู้มีจิตอนุเคราะห์ให้ทาน
๕ ย่อมให้ทานไม่กระทบตนและผู้อื่น

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัตบุรุษครั้น ให้ทานด้วยศรัทธา แล้ว ย่อมเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคะมาก และเป็นผู้มีรูปสวยงาม น่าดู น่าเลื่อมใส ประกอบด้วย ผิวพรรณงามยิ่งนัก ในที่ที่ทานนั้นเผล็ดผล (บังเกิดขึ้น)

           ครั้น ให้ทานโดยเคารพ แล้ว ย่อมเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคะมาก และ เป็นผู้มีบุตรภรรยา ทาส คนใช้หรือคนงาน เป็นผู้เชื่อฟัง เงี่ยโสตลงสดับคำสั่ง ตั้งใจ ใคร่รู้ในที่ที่ทานนั้นเผล็ดผล

           ครั้น ให้ทานโดยกาลอันควร แล้ว ย่อมเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคะมาก และย่อมเป็นผู้มีความต้องการ ที่เกิดขึ้นตามกาลบริบูรณ์ ในที่ที่ทานนั้นเผล็ดผล

           ครั้น เป็นผู้มีจิตอนุเคราะห์ให้ทาน แล้ว ย่อมเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคะมาก และเป็นผู้มีจิตน้อมไป เพื่อบริโภคกามคุณ ๕ สูงยิ่งขึ้น ในที่ที่ทานนั้นเผล็ดผล

           ครั้น ให้ทานไม่กระทบตนและผู้อื่น แล้ว ย่อมเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคะ มาก และย่อมเป็นผู้มีโภคทรัพย์ ไม่มีภยันตรายมาแต่ที่ไหนๆคือ จากไฟ จากน้ำ จากพระราชา จากโจร จากคนไม่เป็นที่รัก หรือจากทายาท ในที่ที่ทานนั้นเผล็ดผล

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัปปุริสทาน ๕ ประการนี้แล

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๗๖

๙. สมยวิมุตตสูตรที่ ๑
ธรรมที่เป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ

           [๑๔๙] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อม แก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ความเป็นผู้ชอบทำการงาน
๒ ความเป็นผู้ชอบคุย
๓ ความเป็นผู้ชอบนอน
๔ ความเป็นผู้ชอบคลุกคลีด้วยหมู่คณะ
๕ ภิกษุนั้นไม่พิจารณาจิตที่หลุดพ้นแล้วอย่างไร

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความไม่เสื่อมแก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ความเป็นผู้ไม่ชอบทำการงาน
๒ ความเป็นผู้ไม่ชอบคุย
๓ ความเป็นผู้ไม่ชอบนอน
๔ ความเป็นผู้ไม่ชอบคลุกคลีด้วยหมู่คณะ
๕ ภิกษุนั้นพิจารณาจิตที่หลุดพ้นแล้วอย่างไร

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความไม่เสื่อมแก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๗๗

๑๐. สมยวิมุตตสูตรที่ ๒
ธรรมที่เป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ

           [๑๕๐] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อม แก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ความเป็นผู้ชอบทำการงาน
๒ ความเป็นผู้ชอบคุย
๓ ความเป็นผู้ชอบนอน
๔ ความเป็นผู้ไม่คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
๕ ความเป็นผู้ไม่รู้จักประมาณในโภชนะ

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความไม่เสื่อมแก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ความเป็นผู้ไม่ชอบทำการงาน
๒ ความเป็นผู้ไม่ชอบคุย
๓ ความเป็นผู้ไม่ชอบนอน
๔ ความเป็นผู้คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
๕ ความเป็นผู้รู้จักประมาณในโภชนะ

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความไม่เสื่อมแก่ภิกษุ ผู้มีจิตหลุดพ้นในสมัย