สรุปย่อ
รูป - คือสิ่งที่แตกสลายได้จากความร้อน ความเย็น อาการที่แตกสลาย เรียกว่า รูป
รูป- อุปมาเหมือนฟองน้ำในแม่น้ำ ที่มีแต่ความว่างเปล่าไม่มีแก่นสาร
เวทนา- คือกริยาที่รู้สึกจากผัสสะ รู้สึกสุขบ้าง ทุกข์บ้าง รู้สึกไม่ทุกข์ไม่สุขบ้าง
เวทนา- อุปมาเป็นต่อมน้ำที่แตกกระจายบนผิวน้ำ ย่อมไม่มีแก่นสาร เป็นของว่างเปล่า
สัญญา -คือกริยาที่หมายรู้ รูว่าเป็นสีเขียวบ้าง เหลืองบ้าง แดงบ้าง
สัญญา-อุปมาเป็นพยับแดดที่ระยิบระยับตอนเที่ยงวัน
สังขาร -คือกริยาปรุงแต่งรูปให้สำเร็จความเป็นรูป ปรุงแต่งเวทนา ปรุงแต่งสัญญา สังขาร ให้สำเร็จรูป
สังขาร-อุปมาเหมือนลอกกาบกล้วยต้นอ่อน ที่ปอกไปแล้วก็หาแก่นไม่ได้
วิญญาณ-คือกริยาที่รู้แจ้งต่ออารมณ์ที่มากระทบ รู้ว่าเปรี้ยวบ้าง เผ็ดบ้าง เค็มบ้าง
วิญญาณ-เปรียบเป็นนักมายากล ว่าเป็นของว่างเปล่า หาแก่นสารในกลนั้นไม่ได้ |