ฉบับหลวง เล่มที่ ๑๕ สุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค หน้าที่ ๑๗๐


คารวสูตรที่ ๒

                [๕๕๙] ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาค แรก ตรัสรู้ ประทับอยู่ที่ต้นอชปาลนิโครธ แถบฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา เขตอุรุเวลาประเทศ

    ครั้งนั้น ความปริวิตกแห่งพระหฤทัยบังเกิดแก่พระผู้มีพระภาคผู้เสด็จเข้าที่ลับ ทรงพักผ่อนอยู่อย่างนี้ว่า บุคคลผู้ไม่มีที่เคารพ ไม่มีที่ยำเกรง ย่อมอยู่เป็นทุกข์ เราจะพึงสักการะเคารพ อาศัยสมณะหรือพราหมณ์ใครผู้ใดอยู่หนอ

                [๕๖๐] ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคได้มีพระดำริว่า

(1) เราควรสักการะเคารพ สมณะหรือพราหมณ์อื่นแล้ว อาศัยอยู่ เพื่อความบริบูรณ์ แห่งศีลขันธ์ ที่ยังไม่บริบูรณ์ แต่ว่าเรายังไม่เห็นสมณะหรือพราหมณ์อื่นที่ถึงพร้อมด้วย ศีล ยิ่งกว่าตน ในโลก พร้อมทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลกในหมู่สัตว์ พร้อมทั้ง สมณพราหมณ์ เทวดาและ มนุษย์ ซึ่งเราควรสักการะเคารพแล้วอาศัยอยู่

(2) เราควรสักการะเคารพ สมณะห รือพราหมณ์อื่นแล้วอาศัยอยู่ เพื่อความบริบูรณ์ แห่งสมาธิ ที่ยังไม่บริบูรณ์ แต่ว่าเรายังไม่เห็นสมณะ หรือพราหมณ์อื่น ที่ถึงพร้อมด้วย สมาธิยิ่งกว่าตน ในโลก พร้อมทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมู่สัตว์พร้อมทั้ง สมณพราหมณ์ เทวดาและมนุษย์ ซึ่งเราควรสักการะเคารพแล้วอาศัยอยู่

(3) เราควรสักการะ เคารพสมณะ หรือพราหมณ์อื่นแล้วอาศัยอยู่ เพื่อความบริบูรณ์ แห่งปัญญาขันธ์ ที่ยังไม่บริบูรณ์ แต่ว่าเรายังไม่เห็นสมณะ หรือพราหมณ์อื่น ที่ถึง พร้อมด้วย ปัญญา ยิ่งกว่าตน ในโลก พร้อมทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมู่ สัตว์ พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ เทวดา และมนุษย์ ซึ่งเราควรสักการะเคารพแล้ว อาศัยอยู่

(4) เราควรสักการะ เคารพสมณะ หรือพราหมณ์อื่นแล้วอาศัยอยู่ เพื่อความบริบูรณ์ แห่งวิมุตติขันธ์ ที่ยังไม่บริบูรณ์ แต่ว่าเรายังไม่เห็นสมณะหรือพราหมณ์อื่น ที่ถึงพร้อม ด้วยวิมุตติ ยิ่งกว่าตน ในโลก พร้อมทั้งเทวโลกมารโลก พรหมโลก ในหมู่สัตว์พร้อม ทั้งสมณพราหมณ์ เทวดา และ มนุษย์ ซึ่งเราควรสักการะเคารพแล้วอาศัยอยู่

(5) เราควรสักการะ เคารพสมณะ หรือพราหมณ์อื่นแล้วอาศัยอยู่ เพื่อความบริบูรณ์ แห่งวิมุตติญาณทัสสนขันธ์ ที่ยังไม่บริบูรณ์ แต่ว่าเรายังไม่เห็นสมณะ หรือ พราหมณ์ อื่น ที่ถึงพร้อมด้วย วิมุตติญาณทัสสนะ ยิ่งกว่าตน ในโลก พร้อมทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมู่สัตว์ พร้อมทั้ง สมณพราหมณ์ เทวดาและมนุษย์ ซึ่งเราควร สักการะ เคารพแล้ว อาศัยอยู่ อย่ากระนั้นเลย เราควรสักการะเคารพธรรมที่เราตรัสรู้ นั้นแหละ แล้วอาศัยอยู่

(แรกตรัสสรู้ พระองค์เห็นว่า ยังไม่มีใครที่น่าเคารพสักการะมากไปกว่าตัวพระองค์เอง ที่มีความบริบูรณ์ว่า ทั้งศีลสมาธิ ปัญญา วิมุตติ และวิมุตติญาณทัศนะ ทั้งในโลกนี้ เทวโลก มารโลก พรหมโลก ดังนั้นเราควรสักการะเคารพในธรรมที่เราตรัสรู้นี้แหละ)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

                [๕๖๑] ลำดับนั้น สหัมบดีพรหม ทราบความปริวิตกแห่งพระหฤทัย ของพระผู้มีพระภาคด้วยใจแล้ว ก็อันตรธานไปในพรหมโลก มาปรากฏเฉพาะ พระพักตร์พระผู้มีพระภาค เหมือนบุรุษมีกำลัง พึงเหยียดออกซึ่งแขนที่คู้อยู่ หรือ พึงคู้เข้าซึ่งแขนที่เหยียดอยู่ ฉะนั้น

    ครั้นแล้ว สหัมบดีพรหมกระทำผ้าห่มเฉวียงบ่าข้างหนึ่ง ประนมอัญชลีไปทาง พระผู้มีพระภาค แล้วได้กราบทูล พระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาค เรื่องนี้เป็น อย่างนั้น ข้าแต่พระสุคต เรื่องนี้เป็นอย่างนั้น

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าเหล่าใด ได้มีมาแล้วตลอดกาล อันล่วงแล้ว แม้พระผู้มีพระภาค เหล่านั้น ก็ทรงสักการะ เคารพธรรม นั่นเองแล้ว อาศัยอยู่

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระอรหันต สัมมาสัมพุทธเจ้าเหล่าใด จักมีตลอดกาลไกล อันยังไม่มาถึง แม้พระผู้มี พระภาคเหล่านั้น ก็จักทรงสักการะเคารพธรรม นั่นเอง แล้วอาศัยอยู่

ข้าแต่พระองค์ ผู้เจริญ แม้พระผู้มีพระภาค อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ในบัดนี ก็ขอจงทรงสักการะ เคารพธรรมนั่นแหละ แล้วอาศัยอยู่

         [๕๖๒] สหัมบดีพรหมได้กราบทูลดังนี้แล้ว ครั้นแล้วได้กล่าวนิคมคาถา อีกว่า
พระสัมพุทธเจ้าทั้งหลาย เหล่าใดที่ล่วงไปแล้วก็ดี
พระพุทธเจ้าทั้งหลาย เหล่าใดที่ยังไม่มีมาก็ดี และ
พระสัมพุทธเจ้าพระองค์ใดในบัดนี้ผู้ยังความโศกของชน เป็นอันมากให้เสื่อมหายก็ดี

พระพุทธเจ้าเหล่านั้นทุกพระองค์ ทรงเคารพพระสัทธรรม อยู่แล้ว ยังอยู่ และจักอยู่ ต่อไป ข้อนี้เป็นธรรมดาของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เพราะเหตุนั้นแหละ กุลบุตรผู้รักตน หวังความเป็นผู้ใหญ่ เมื่อระลึกถึงคำสอนของ พระพุทธเจ้าทั้งหลาย พึงเคารพ พระสัทธรรม