มหา. ที. ๑๐/๓๑๐/๒๕๕.

เหตุแห่งการเบียดเบียน

อะไรเป็นเครื่องผูกพันเทวดา มนุษย์ อสูร นาค คนธรรพ์ทั้งหลาย อันมีอยู่เป็นหมู่ๆ

ข้าแต่พระองค์ผู้นิรทุกข์ !

อะไรเป็นเครื่องผูกพันเทวดา มนุษย์ อสูร นาค คนธรรพ์ทั้งหลาย อันมีอยู่เป็นหมู่ๆ
(ซึ่งแต่ละหมู่)ปรารถนาอยู่ว่า เราจักเป็นคนไม่มีเวร ไม่มีอาชญา ไม่มีข้าศึก
ไม่มีการเบียดเบียนซึ่งกันและกัน แต่แล้วก็ไม่สามารถจักเป็นผู้อยู่อย่างผู้ไม่มี
เวร ไม่มีอาชญา ไม่มีข้าศึก ไม่มีเบียดเบียนแก่กันและกันเล่า พระเจ้าข้า ?

จอมเทพ ! ความอิจฉา(อิสสา) และความตระหนี่(มัจฉริยะ)นั่นแล เป็นเครื่องผูกพัน เทวดา มนุษย์ อสูร นาค คนธรรพ์ทั้งหลายอันมีอยู่เป็นหมู่ๆ (ซึ่งแต่ละหมู่) ปรารถนา อยู่ว่า เราจักเป็นคนไม่มีเวร ไม่มีอาชญาไม่มีข้าศึกไม่มีการเบียดเบียนแก่กัน และกัน แต่แล้วก็ไม่สามารถจักเป็นผู้อยู่อย่างผู้ไม่มีเวร ไม่มีอาชญา ไม่มีข้าศึก
ไม่มีการเบียดเบียนแก่กันและกันได้.

ข้าแต่พระองค์ผู้นิรทุกข์ ! ก็ความอิจฉา และความตระหนี่นั้น มีอะไรเป็นต้นเหตุ (นิทาน) มีอะไรเป็นเครื่องก่อขึ้น (สมุทัย) มีอะไรเป็นเครื่องทำให้เกิด(ชาติกะ)
มีอะไรเป็นแดนเกิด(ปภวะ) ?

เมื่ออะไรมีอยู่ ความอิจฉาและความตระหนี่จึงมี ? เมื่ออะไรไม่มีอยู่ความอิจฉาและ
ความตระหนี่จึงไม่มี พระเจ้าข้า !

จอมเทพ ! ความอิจฉา และ ความตระหนี่นั้นมีสิ่งอันเป็นที่รัก และสิ่งอันไม่เป็นที่รัก
(ปิยาปฺปิย) นั้นแลเป็นต้นเหตุ...เมื่อสิ่งเป็นที่รักและสิ่งไม่เป็นที่รักไม่มีอยู่ ความอิจฉาและความตระหนี่จึงไม่มี.

ข้าแต่พระองค์ผู้นิรทุกข์ ! ก็สิ่งเป็นที่รักและ สิ่งไม่เป็นที่รักนั้นเล่า มีอะไรเป็นต้นเหตุ ...?

เมื่ออะไรมีอยู่สิ่งเป็นที่รักและสิ่งไม่เป็นที่รักจึงมี ? เมื่ออะไรไม่มีอยู่ สิ่งเป็นที่รักและสิ่ง
ไม่เป็นที่รักจึงไม่มีพระเจ้าข้า !

จอมเทพ ! สิ่งเป็นที่รักและสิ่งไม่เป็นที่รักนั้น มีฉันทะ(ความพอใจ)เป็นต้นเหตุ... เมื่อฉันทะ ไม่มีอยู่ สิ่งเป็นที่รักและสิ่งไม่เป็นที่รักจึง ไม่มี.