พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ] สังยุตตนิกาย นิทานวรรค ๓. /ธาตุสังยุต ๑. นานัตตวรรค หมวดว่าด้วยความต่าง หน้า ๑๖๙ - ๑๘๔)


๔. เวทนานานัตตสูตร
ว่าด้วยความต่างแห่งเวทนา

[๘๘] พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ... เขตกรุงสาวัตถี ณ ที่นั้น พระผู้มีพระภาค ...

“ภิกษุทั้งหลาย ความต่างแห่งผัสสะเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งธาตุ
ความต่างแห่งเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะ

ความต่างแห่งธาตุ เป็นอย่างไร
คือ จักขุธาตุ ฯลฯ มโนธาตุ
นี้เราเรียกว่า ความต่างแห่งธาตุ

ความต่างแห่งผัสสะเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งธาตุ ความต่างแห่งเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะ เป็นอย่างไร
คือ จักขุสัมผัสเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักขุธาตุ จักขุสัมผัสสชาเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยจักขุสัมผัส ฯลฯ มโนสัมผัสเกิดขึ้น เพราะอาศัยมโนธาตุ
มโนสัมผัสสชาเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยมโนสัมผัส
ภิกษุทั้งหลาย ความต่างแห่งผัสสะเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งธาตุ ความต่างแห่งเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะ เป็นอย่างนี้”

๕. ทุติยเวทนานานัตตสูตร
ว่าด้วยความต่างแห่งเวทนา สูตรที่ ๒

[๘๙] พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ เขตกรุงสาวัตถี ณ ที่นั้น พระผู้มีพระภาค..

“ภิกษุทั้งหลาย
ความต่างแห่งผัสสะเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งธาตุ
ความต่างแห่งเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะ

ความต่างแห่งผัสสะไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งเวทนา
ความต่างแห่งธาตุไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะ

ความต่างแห่งธาตุ เป็นอย่างไร
คือ จักขุธาตุ ฯลฯ มโนธาตุ
นี้เราเรียกว่า ความต่างแห่งธาตุ

ความต่างแห่งผัสสะเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งธาตุ ความต่างแห่งเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะ ความต่างแห่งผัสสะไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งเวทนา

ความต่างแห่งธาตุไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะเป็นอย่างไร
คือ จักขุสัมผัสเกิดขึ้น เพราะอาศัยจักขุธาตุ จักขุสัมผัสสชาเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยจักขุสัมผัส จักขุสัมผัสไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยจักขุสัมผัสสชาเวทนา จักขุธาตุไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยจักขุสัมผัส ฯลฯ

มโนสัมผัสเกิดขึ้นเพราะอาศัยมโนธาตุ มโนสัมผัสสชาเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยมโนสัมผัส มโนสัมผัสไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยมโนสัมผัสสชาเวทนา มโนธาตุไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยมโนสัมผัส

ภิกษุทั้งหลาย ความต่างแห่งผัสสะเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งธาตุความต่างแห่งเวทนาเกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งผัสสะ ความต่างแห่งผัสสะไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัยความต่างแห่งเวทนา
ความต่างแห่งธาตุไม่เกิดขึ้น เพราะอาศัย ความต่างแห่งผัสสะ เป็นอย่างนี้”