จาก
- วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (คลิก)
-พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๓ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๕ ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๒ -พุทธวังสะ-จริยาปิฎก

รายพระนามพระพุทธเจ้า

พระพุทธเจ้าที่ล่วงมาแล้วหลายพระองค์ มีจำนวนมากมายนับไม่ถ้วน อุปมาว่า จำนวนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ได้ล่วงไปแล้ว มีจำนวนมากกว่าเม็ดทราย ใน มหาสมุทรทั้งสี่ พระพุทธเจ้าตรัสว่าเรื่องพุทธวิสัย เป็นอจินไตย คือเป็นสิ่งที่ไม่อาจ เข้าใจได้ด้วยตรรกะสามัญของปุถุชน

ในพุทธวงศ์ หมวดพุทธปกิณณกกัณฑ์ ซึ่งว่าด้วยเรื่องเบ็ดเตล็ดเกี่ยวกับพระพุทธเจ้า กล่าวถึงพระพุทธเจ้าไว้ 28 พระองค์ โดยเป็นพระพุทธเจ้าก่อน พุทธวงศ์ 3 พระองค์ และ ในพุทธวงศ์ 25 พระองค์ รวมเป็น 28 พระองค์ดังนี้

1 พระตัณหังกรพุทธเจ้า (ก่อนพุทธวงค์)
2 พระเมธังกรพุทธเจ้า (ก่อนพุทธวงค์)
3 พระสรณังกรพุทธเจ้า (ก่อนพุทธวงค์)
4 พระทีปังกรพุทธเจ้า (เริ่มพุทธวงค์ วงศ์ที่ 1)
5 พระโกณฑัญญพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 2)
6 พระมังคลพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 3)
7 พระสุมนพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 4)
8 พระเรวตพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 5)
9 พระโสภิตพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 6)
10 พระอโนมทัสสีพุทธเจ้า (วงศ์ที่7)
11 พระปทุมพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 8)
12 พระนารทพุทธเจ้า (วงศ์ท 9)
13 พระปทุมุตตรพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 10)
14 พระสุเมธพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 11)
15 พระสุชาตพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 12)
16 พระปิยทัสสีพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 13)
17 พระอัตถทัสสีพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 14)
18 พระธรรมทัสสีพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 15)
19 พระสิทธัตถพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 16)
20 พระติสสพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 17)
21 พระปุสสพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 18)
22 พระวิปัสสีพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 19)
23 พระสิขีพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 20)
24 พระเวสสภูพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 21)
25 พระกกุสันธพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 22)
26 พระโกนาคมนพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 23)
27 พระกัสสปพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 24)
28 พระโคตมพุทธเจ้า (วงศ์ที่ 25) (พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน)

ซึ่ง 28 พระองค์นี้ 3 พระองค์แรก คือ พระตัณหังกรพุทธเจ้า พระเมธังกรพุทธเจ้า และ พระสรณังกรพุทธเจ้า ไม่ได้พยากรณ์แก่พระโคตมพุทธเจ้า สมัยยังเป็น พระโพธิสัตว์ แต่เพิ่งจะได้รับการพยากรณ์ว่า จะเป็นพระพุทธเจ้าครั้งแรกจาก พระทีปังกรพุทธเจ้า จึงนับพระทีปังกรเป็นพระองค์ที่ 1 ในพุทธวงศ์

(หมายเหตุ พระโคดมพุทธเจ้าในอดีต ได้ปรารถนาจะเป็นพระพุทธเจ้าเป็นครั้งแรกเมื่อ 20 อสงไขย กับ อีกหนึ่งแสนกัปที่แล้ว โดยในครั้งนั้นพระองค์เห็นพระธุดงค์อยู่ในป่า แล้วศรัทธาถวายผ้าเก่า ดังที่พระองค์ตรัสเล่าไว้เองใน พุทธาปทานชื่อ ปุพพกรรมปิโลติ (พระไตรปิฎกเล่มที่ 32) ไม่ใช่ปรารถนาครั้งแรก ตอนแบกมารดา ว่ายข้ามแม่น้ำอย่างที่เข้าใจกัน ตามข้อมูลในหนังสือมุนีนาถทีปนี และหลังจากที่ได้ ปรารถนาจะเป็นพระพุทธเจ้าเป็นครั้งแรก แล้วก็บำเพ็ญบารมีอย่างต่อเนื่อง จนได้มา พบ กับพระทีปังกรพุทธเจ้าแล้วได้รับพยากรณ์ จากพระทีปังกรพุทธเจ้า ว่าจะได้ตรัสรู้ เป็นพระพุทธเจ้าอย่างแน่นอน)

หากแบ่งตามกัป โดยการนับอสงไขยกัปในที่นี้ จะนับอสงไขยกัปแรก โดยเริ่มนับจาก ช่วงเวลาที่ อดีตชาติของพระโคตมสัมมาสัมพุทธเจ้า เริ่มสร้างบารมี โดยการอธิษฐาน ในใจว่าปรารถนาจะเป็นพระสัมมาพุทธเจ้าเป็นครั้งแรก จะมีพระพุทธเจ้าในอดีต ตามที่ ปรากฏในพระไตรปิฎกดังต่อไปนี้

กัปหนึ่ง ในอสงไขยกัปที่ 1-16
     1.พระสัพพาภิภู พุทธเจ้า (สพฺพาภิภุสฺส พุทฺธสฺส)

สี่ อสงไขย แสนกัปที่แล้ว เป็นสารมณฑกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 4 พระองค์ ได้แก่
     1.พระตัณหังกร พุทธเจ้า
     2.พระเมธังกร พุทธเจ้า
     3.พระสรณังกร พุทธเจ้า
     4. พระทีปังกร พุทธเจ้า (พระพุทธเจ้าองค์แรกที่พยากรณ์ว่า พระโคดมพุทธเจ้าครั้งเป็นพระโพธิสัตว์จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า)

ต่อมาอีก 1 อสงไขย (คือสามอสงไขยแสนกัปที่แล้ว) เป็น สารกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์ คือ
     1.พระโกณฑัญญ พุทธเจ้า

ต่อมาอีก 1 อสงไขย (คือสองอสงไขยแสนกัปที่แล้ว) เป็น สารมณฑกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 4 พระองค์
     1.พระมังคล พุทธเจ้า
     2.พระสุมน พุทธเจ้า
     3.พระเรวต พุทธเจ้า
     4.พระโสภิต พุทธเจ้า

ต่อมาอีก 1 อสงไขย (คือหนึ่งอสงไขยแสนกัปที่แล้ว) เป็น วรกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 3 พระองค์
     1.พระอโนมทัสสี พุทธเจ้า
     2.พระปทุม พุทธเจ้า
     3.พระนารท พุทธเจ้า

เมื่อแสนกัปที่แล้ว

1.กัปหนึ่งมีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์. บางตำราว่าเป็น มัณฑกัป บางตำราก็ว่าเป็นสารกัป
     1.พระปทุมุตร พุทธเจ้า

2.สูญกัป (กัปที่ไม่มีพระพุทธเจ้าบังเกิดขึ้น) 30,000 กัป

3.ต่อมาอีก 7 หมื่นกัป (30,000 กัปที่แล้ว) จึงเป็นมัณฑกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 2 พระองค์
     1.พระสุเมธ พุทธเจ้า
     2.พระสุชาต พุทธเจ้า

4.ต่อมาอีก 1 กัป (1,800 กัปที่แล้ว) เป็นวรกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 3 พระองค์
     1.พระปิยทัสสี พุทธเจ้า
     2.พระอัตถทัสสี พุทธเจ้า
     3.พระธรรมทัสสี พุทธเจ้า

5.ต่อมาอีก 1,706 กัป (94 กัปที่แล้ว) เป็นสารกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์
     1.พระสิทธัตถ พุทธเจ้า

6.ต่อมาอีก 1 กัป (92 กัปที่แล้ว) เป็นมัณฑกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 2 พระองค์
     1.พระติสส พุทธเจ้า
     2.พระปุสส พุทธเจ้า

7.ต่อมาอีก 1 กัป (91 กัปที่แล้ว) เป็นสารกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์
     1.พระวิปัสสี พุทธเจ้า

8. ต่อมาอีก 59 กัป (31 กัปที่แล้ว) เป็นมัณฑกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 2 พระองค์
     1.พระสิขี พุทธเจ้า
     2.พระเวสสภู พุทธเจ้า

9. ต่อมาอีก 29 กัป เป็นกัปปัจจุบัน เป็น ภัทรกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 5 พระองค์
     1.พระกกุสันธ พุทธเจ้า
     2.พระโกนาคมน พุทธเจ้า
     3.พระกัสสป พุทธเจ้า
     4.พระโคตม พุทธเจ้า (พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน 80 ปีก่อนพุทธกาล)
     5.พระเมตไตย พุทธเจ้า (อนาคตอีกหลายล้านปี นับจากที่พระศรีศากยมุนี โคดม สัมมาสัมพุทธเจ้า ปรินิพพาน)

อรรถกถา พุทธวงศ์