(โดยย่อ)
ชาติเป็นไฉน ความเกิด ความหยั่งลงเกิด ความปรากฏแห่งขันธ์ ความได้อายตนะครบในหมู่สัตว์นั้นๆ
ชราเป็นไฉน ความแก่ ผมหงอก ความเสื่อมแห่งอายุ ความแก่หง่อมแห่งอินทรีย์ ในหมู่สัตว์นั้น
มรณะเป็นไฉน ความเคลื่อน ความแตกทำลาย ความตาย ความทำกาละ ความทำลายแห่งขันธ์
โสกะเป็นไฉน ความแห้งใจ กิริยาที่แห้งใจ ความแห้งผาก ณ ภายใน จากความพิบัติ
ปริเทวะเป็นไฉน ความคร่ำครวญ ความร่ำไรรำพัน ภาวะของบุคคลผู้คร่ำครวญ ผู้ร่ำไรรำพัน
ทุกข์เป็นไฉน ความลำบากกาย ความไม่สำราญกาย ความเสวยอารมณ์อันไม่ดี จากกายสัมผัส
โทมนัสเป็นไฉน ความทุกข์ทางจิต ไม่สำราญทางจิต เสวยอารมณ์อันไม่ดี จากมโนสัมผัส
อุปายาสเป็นไฉน ความแค้น ความคับแค้น ภาวะของบุคคลผู้แค้น ภาวะของบุคคลผู้คับแค้น
โดยย่ออุปาทาขันท์ ๕ เป็นทุกข์ ในทุกขอริยสัจนั้น เป็นไฉน
อุปาทานขันธ์ คือ รูป
อุปาทานขันธ์ คือ เวทนา
อุปาทานขันธ์ คือ สัญญา
อุปาทานขันธ์ คือ สังขาร
อุปาทานขันธ์ คือ วิญญาณ
อุปาทานขันธ์เหล่านี้ ท่านกล่าวว่า โดยย่อ อุปาทานขันธ์ ๕ เป็นทุกข์ นี้คือ
ทุกขอริยสัจ
|