ฉบับหลวง เล่มที่ ๑๙ สุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค หน้าที่ ๔๔๖      

โลกันตนรก (อันธการีสูตร)

(ผู้รู้ตามเป็นจริงไม่ตกไปสู่ที่มืด)

            [๑๗๓๙] ... ดูกรภิกษุทั้งหลาย โลกันตนรกมีแต่ความทุกข์ มืดคลุ้มมัว เป็นหมอกสัตว์ในโลกันตนรกนั้น ไม่ได้รับรัศมีพระจันทร์ และพระอาทิตย์ ซึ่งมีฤทธิ์ มีอานุภาพมากอย่างนี้

            [๑๗๔๐] เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้แล้ว ภิกษุรูปหนึ่งได้ทูลถาม พระผู้มีพระภาค ว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ความมืดนั้นมาก ความมืดนั้นมากแท้ๆ ความมืดอย่างอื่น ที่มากกว่าและน่ากลัวกว่าความมืดนี้ มีอยู่หรือ?

             พ. ดูกรภิกษุ ความมืดอย่างอื่นที่มากกว่าและน่ากลัวกว่าความมืดนี้มีอยู่.

             ภิ. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ความมืดอย่างอื่นที่มากกว่าและน่ากลัวกว่า ความมืดนี้เป็นไฉน

             [๑๗๔๑] พ. ดูกรภิกษุ ก็สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ย่อมไม่รู้ชัด ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา สมณะ หรือ พราหมณ์ เหล่านั้น ย่อมยินดีในสังขารทั้งหลาย ซึ่งเป็นไปเพื่อความเกิด ฯลฯ ยินดีแล้ว ย่อมปรุงแต่ง

(ย่อมตกสู่ความมึด)

             ครั้นปรุงแต่งแล้ว ย่อมตกไปสู่ความมืด คือความเกิด ... และความคับ แค้นใจ เรากล่าวว่า  สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น ย่อมไม่พ้นไปจาก ความเกิด ... ความคับแค้นใจ ย่อมไม่พ้นไปจากทุกข์

             [๑๗๔๒] ดูกรภิกษุ ส่วนสมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ย่อมรู้ชัด ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา สมณะหรือพราหมณ์ เหล่านั้น ย่อมไม่ยินดีในสังขารทั้งหลายซึ่งเป็นไปเพื่อความเกิด ฯลฯ ไม่ยินดีแล้ว ย่อมไม่ปรุงแต่ง

(ย่อมพ้นความมึด)

             ครั้นไม่ปรุงแต่งแล้ว ย่อมไม่ตกไปสู่ความมืด คือความเกิดบ้าง ... และ ความคับแค้นบ้าง เรากล่าวว่า สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น ย่อมพ้นไปจาก ความเกิด ... และ ความคับแค้นใจ ย่อมพ้นไปจากความทุกข์

             ดูกรภิกษุ เพราะฉะนั้นแหละ เธอพึงกระทำความเพียรเพื่อรู้ตามความจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.