บาลี ขนฺธ. สํ. ๑๗/๕๘-๖๐/๙๕-๙๖. ๙. มหาปุณณมสูตร (๑๐๙) ขันธ์ ๕ และอุปาทานขันธ์ ๕ ภิกษุทั้งหลาย.เราจักแสดงขันธ์ ๕.และอุปาทานขันธ์ ๕ เธอทั้งหลายจงฟัง.. ภิกษุทั้งหลาย.ก็ขันธ์ ๕ เป็นอย่างไร. ภิกษุทั้งหลาย.รูป อย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตามอยู่ใน ที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม นี้เรียกว่า รูปขันธ์. ภิกษุทั้งหลาย.เวทนา อย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอก ก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม อยู่ใน ที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม นี้เรียกว่า เวทนาขันธ์. ภิกษุทั้งหลาย.สัญญา อย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอก ก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม อยู่ใน ที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม นี้เรียกว่า สัญญาขันธ์. ภิกษุทั้งหลาย.สังขาร อย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอก ก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตามอยู่ใน ที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม นี้เรียกว่า สังขารขันธ์. ภิกษุทั้งหลาย.วิญญาณ อย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตามอยู่ใน ที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม นี้เรียกว่า วิญญาณขันธ์. ภิกษุทั้งหลาย. เหล่านี้เรียกว่า ขันธ์ ๕. ภิกษุทั้งหลาย. ก็อุปาทานขันธ์ ๕ เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย. รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายใน หรือภายนอกก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน นี้เรียกว่า อุปาทานขันธ์คือ รูป ภิกษุทั้งหลาย.เวทนาอย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่ เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือ ภายนอก ก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตามเลว หรือประณีตก็ตาม อยู่ในที่ไกล หรือใกล้ก็ตาม อันเป็นไปกับ ด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน นี้เรียกว่า อุปาทานขันธ์ คือเวทนา ภิกษุทั้งหลาย.สัญญาอย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอก ก็ตาม หยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม อยู่ในที่ไกล หรือใกล้ก็ตาม อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัย แก่อุปาทาน นี้เรียกว่า อุปาทานขันธ์ คือสัญญา ภิกษุทั้งหลาย.สังขารอย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอก ก็ตามหยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม อยู่ในที่ไกล หรือใกล้ก็ตาม อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน นี้เรียกว่า อุปาทานขันธ์คือสังขาร. ภิกษุทั้งหลาย.วิญญาณอย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบันก็ตาม เป็นภายในหรือภายนอก ก็ตามหยาบหรือละเอียดก็ตาม เลวหรือประณีตก็ตาม อยู่ในที่ไกล หรือใกล้ก็ตาม อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัย แก่อุปาทาน. นี้เรียกว่า อุปาทานขันธ์คือวิญญาณ. ภิกษุทั้งหลาย. เหล่านี้เรียกว่า อุปาทานขันธ์ ๕.
