โลกธรรม 8
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
โลกธรรม 8 หมายถึง ธรรมดาของโลก เรื่องของโลก ธรรมชาติของโลกที่ครอบงำสัตว์โลก และสัตว์โลกต้องเป็นไปตามธรรมดานี้ 8 ประการ อันประกอบด้วย
โลกธรรมฝ่าย อิฏฐารมณ์ คือ พอใจของมนุษย์ เป็นที่รักเป็นที่ปรารถนา
1.ลาภ หมายความว่า ได้ผลประโยชน์ ได้มาซึ่งทรัพย์
2.ยศ หมายความว่า ได้รับฐานันดรสูงขึ้น ได้อำนาจเป็นใหญ่เป็นโต
3.สรรเสริญ คือ ได้ยิน ได้ฟัง คำสรรเสริญคำชมเชย คำยกย่อง เป็นที่น่าพอใจ
4.สุข คือ ได้ความสบายกาย สบายใจ ความเบิกบาน บันเทิงใจเริงใจ
โลกธรรมฝ่าย อนิฏฐารมณ์ คือ ความไม่พอใจของมนุษย์ ไม่เป็นที่ปรารถนา
5.เสื่อมลาภ หมายความว่า เสียลาภไป ไม่อาจดำรงอยู่ได้
6.เสื่อมยศ หมายถึง ถูกลดอำนาจความเป็นใหญ่
7.นินทาว่าร้าย หมายถึง ถูกตำหนิติเตียนว่าไม่ดี ถูกติฉินนินทา หรือถูกกล่าวร้ายให้เสียหาย
8.ทุกข์ คือ ได้รับความทุกขเวทนา ทรมานกาย ทรมานใจ
………………………………………………….………………………………………………….
อิฏฐารมณ์ (อ่านว่า อิดถารม) แปลว่า อารมณ์ที่น่าปรารถนา ตรงข้ามกับ อนิฏฐารมณ์ อารมณ์ที่ไม่น่าปรารถนา
อิฏฐารมณ์ คือสิ่งที่คนปรารถนา ต้องการอยากได้ อยากมี อยากพบเห็น ได้แก่ กามคุณ ๕ คือรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสที่ดี ชวนให้รักให้ชอบใจ และโลกธรรมในส่วนที่ดี ๔ คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข อิฏฐารมณ์ เป็นสิ่งที่เกิดได้แก่ทุกคน แต่มีความจริงว่าเป็นสิ่งไม่เที่ยง ทนอยู่ใน สภาพนั้นๆ ไม่ได้นาน มีความแปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปเป็นธรรมดา เกิดมีได้ก็กลับกลายเป็นอื่น ไปได้ ข้อควรปฏิบัติเกี่ยวกับอิฏฐารมณ์ คือเมื่อมีหรือได้รับมาก็ไม่พึงยินดีติดใจหลงใหล จนเผลอ สติลืมตัว ลืมข้อเท็จจริงข้างต้นเมื่ออิฏฐารมณ์แปรเปลี่ยนไปจะได้ไม่ทุกข์ ไม่เสียใจมาก
อนิฏฐารมณ์ (อ่านว่า อะ-นิด-ถา-รม) แปลว่า อารมณ์ที่ไม่น่าปรารถนา ตรงข้ามกับ อิฏฐารมณ์ อารมณ์ที่น่าปรารถนา หมายถึงสิ่งที่คนไม่ปรารถนา ไม่ต้องการอยากได้ ไม่อยากมี ไม่อยากพบเห็น ได้แก่ กามคุณ ๕ คือรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสที่ไม่ดี ไม่ชวนให้รักให้ชอบใจ และโลกธรรมในส่วนที่ไม่ดี ๔ คือ เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์
อนิฏฐารมณ์เป็นสิ่งที่เกิดได้ แก่ทุกคน แม้ไม่ต้องการ แต่มีความจริงว่า อนิฏฐารมณ์ เป็นสิ่งไม่เที่ยง ทนอยู่ในสภาพนั้นๆ ไม่ได้นาน มีความแปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปเป็นธรรมดา เกิดมีได้ก็กลับกลายเป็นอื่นไปได้ เช่นเดียวกับสิ่งที่เป็นอิฏฐารมณ์
ดูเพิ่ม
โลกวิปัตติสูตร (โลกธรรม ๘) พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๓ พระสุตตันตปิฎก
P322
|
