สุชาดา (ธิดาของเสนานีกุฎุมพี)
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี



นางสุชาดา (บาลี: สุชาตา) เป็นธิดาของเสนานีกุฎุมพี นางเป็นผู้ถวายข้าวมธุปายาส พร้อมถาดทองคำ แก่พระโคตมพุทธเจ้า หลังพระพุทธเจ้าได้เสวย ข้าวมธุปายาส แล้วจึงขึ้นประทับ ณ โพธิบัลลังก์ริมฝั่งแม่น้ำ เนรัญชราทรงบรรลุพระสัพพัญญุตญาณ ก่อนประกาศธรรมอันประเสริฐแก่เหล่าปัญจวัคคีย์ ต่อมา บุตรชายคนโต สุชาดานามว่า ยสะ ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ ส่วนนางสุชาดา และสะใภ้ก็ บรรลุโสดาบัน เช่นกัน

นางสุชาดาเป็นอุบาสิกาคนแรกในพุทธศาสนา และพระพุทธเจ้าทรงยกย่อง นางสุชาดา เป็นเอตทัคคะ ผู้ถึงสรณะก่อน


ประวัติ
ชีวิตตอนต้น

นางสุชาดาเป็นธิดาของเสนานีกุฎุมพี (อรรถกถาว่าเสนียะ) ในหมู่บ้านเสนานิคม ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม มีการ สันนิษฐานถึงที่ตั้งของบ้านนางสุชาดา คือสุชาตาสถูป ในหมู่บ้านพักเราร์ใกล้พุทธคยา เมื่ออายุย่างเข้าสู่ วัยสาวนางได้ทำพิธีบวงสรวง ต่อเทพยดาที่สิงสถิต ณ ต้นไทรใหญ่ต้นหนึ่งใกล้บ้านของนาง โดยได้ตั้งปณิธาน ความปรารถนาไว้ 2 ประการ คือ
          1.ขอให้ได้สามีที่มีบุญ มีทรัพยสมบัติ และชาติสกุลเสมอกัน
          2.ขอให้มีบุตรคนแรกเป็นชาย

ถ้าความปรารถนาทั้ง 2 ประการ สำเร็จสมบูรณ์แล้ว จะทำพลีกรรมแก่ท่านด้วยของ อันมีมูลค่า 100,000 กหาปณะ

ครั้นกาลต่อมา ความปรารถนาของนางสำเร็จทั้งสองประการ โดยได้สามีเป็นเศรษฐี มีฐานะเสมอกัน และได้บุตร คนแรกเป็นชายนามว่า ยสะ นางได้ปล่อยเวลา ให้ล่วง เลยไปจนลูกชายแต่งงานแล้ว จึงปรารภที่จะทำพลีกรรม บวงสรวงสังเวยเทพยดา ด้วยข้าวมธุปายาส เสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นางปุณณาทาสี สาวใช้ไปปัด กวาด ทำความสะอาดบริเวณโคนต้นไทรนั้น

ถวายข้าวมธุปายาส

ขณะนั้นพระโคตมโพธิสัตว์เลิก อัตตกิลมถานุโยค หันมาเสวยพระกระยาหาร หวังจะบำเพ็ญเพียรทางจิต ประทับนั่งพักผ่อนที่ใต้ต้นไทรนั้น ผินพระพักตร์ ทอดพระเนตรไปทางทิศตะวันออก มีพระรัศมีแผ่ซ่านออกจากพระวรกายเป็น ปริมณฑลดูงามยิ่งนัก

นางทาสีสาวใช้เห็นแล้วก็ตระหนักแน่ในจิตคิดว่า คงเป็นเทวดาเจ้า มานั่งคอยท่ารับเครื่องพลีกรรม จึงมิได้เข้าไปทำความสะอาดดังที่ตั้งใจมา รีบกลับไปแจ้งแก่นางสุชาดา โดยด่วน

ฝ่ายนางสุชาดาจึงรีบแต่งกายด้วยเครื่องอาภรณ์อันงดงาม เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ยกถาดข้าวมธุปายาสขึ้นทูล ศีรษะ ออกจากบ้านพร้อมด้วยบริวารไปยังต้นไทรนั้น ครั้นได้เห็นพระโพธิสัตว์งดงามเช่นนั้น ก็เกิดโสมนัสยินดี สำคัญว่าเป็นรุกขเทวดา มานั่งคอยรับเครื่องพลีกรรม จึงน้อมนำเข้าไปถวายพร้อมทั้งถาดทองคำ

เมื่อพระบรมโพธิสัตว์ทรงรับข้าวมธุปายาสแล้ว เสด็จไปประทับที่โคนต้นพระศรี มหาโพธิ์ริมฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา ทรงบำเพ็ญเพียรทางจิต และได้ตรัสรู้ เป็นพระ สัพพัญญูพุทธเจ้า ในวันนั้น หลังจากได้ประทับเสวยวิมุติสุข คือสุขอันเกิดจากการ ตรัสรู้บริเวณใกล้ ๆ นั้นเป็นเวลา 7 สัปดาห์ รวม 49 วัน แล้วได้เสด็จไป แสดงธรรม โปรดปัญจวัคคีย์ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี

บรรลุโสดาบัน

หลังจากยสะ บุตรชายคนโตได้บรรลุเป็นพระอรหันต์และอุปสมบทแล้ว พระพุทธเจ้า และพระสาวกรวมทั้ง พระยสะได้ฉันภัตตาหารที่บ้านของนาง พระพุทธเจ้า แสดง พระธรรมเทศนาจบแล้วนางสุชาดา และอดีต ภริยาของพระยสะได้บรรลุโสดาบัน และถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะทั้งสองคน

บั้นปลายชีวิต

นางสุชาดาถึงแก่กรรมที่ใดและเมื่อไรไม่ปรากฏ แต่มีอายุสังขารมากพอสมควร แล้วก็ถึงแก่กรรม